OGIBiz Website

Πως ξεκίνησε και τι σήμαινε παλιά

Αρχαιότατη προέλευση – Και στην αρχαία Ελλάδα

Η επικρατέστερη θεωρία για την καταγωγή της χειραψίας είναι ότι ξεκίνησε από τους ανθρώπους των σπηλαίων ως χειρονομία ειρήνης, αλλά και ελαφρώς ως ένδειξη… καχυποψίας.

Οι πρόγονοι μας έτειναν τα χέρια τους και έπιαναν σφιχτά τα χέρια ο ένας του άλλου για να αποδείξουν ότι δεν κουβαλούν όπλο. Αργότερα, οι Ρωμαίοι έπιαναν τον πήχη του χεριού του άλλου για να διαπιστώσουν ότι δεν είχαν κρυμμένο μαχαίρι στο μανίκι του.

Σε όλο τον αρχαίο κόσμο, η χειραψία έχει απεικονιστεί σε αγγεία, ταφόπλακες και πέτρινες πλάκες με σκηνές γάμων, που δείχνουν συμφωνίες με τους θεούς, νεαρούς πολεμιστές που φεύγουν για τον πόλεμο, και τους πρόσφατα νεκρούς που φτάνουν στην επόμενη ζωή.

Η Ήρα και η Αθηνά δίνουν τα χέρια

Πολλές φορές απεικονιζόταν στις επιτύμβιες στήλες, όπου ο νεκρός παριστάνεται είτε σε κάποια ασχολία της καθημερινής ζωής, είτε καθιστός ανάμεσα στα αγαπημένα του πρόσωπα, τα οποία αποχαιρετά διά χειραψίας.

Επίσης, αρχαιολογικά ευρήματα και αρχαία κείμενα δείχνουν ότι η χειραψία γινόταν και στην αρχαία Ελλάδα από τον 5ο αιώνα π.Χ.

Ο Όμηρος έκανε πολλές αναφορές στην Ιλιάδα και την Οδύσσεια για τη χειραψία, ως επίδειξη εμπιστοσύνης, ενώ απεικονίζεται και στην τέχνη, τις τοιχογραφίες και τα αγάλματα.

Από τον Μεσαίωνα και ύστερα

Στη Μεσαιωνική Ευρώπη οι ιππότες έκαναν χειραψία μεταξύ τους για να δουν εάν θα έπεφταν κρυμμένα όπλα.

Τον 17ο και τον 18ο αιώνα, πιστεύεται ότι οι Κουάκεροι (μέλη της «Θρησκευτικής Κοινωνίας των Φίλων», Χριστιανικής Ομολογίας η οποία εμφανίστηκε τον 17ο αιώνα στην Αγγλία με πρωτεργάτη τον Γεώργιο Φοξ) υιοθέτησαν την χειραψία ως χαιρετισμό.

Μέχρι το 1800 είχε καθιερωθεί σε τέτοιο βαθμό που εκδόθηκαν και εγχειρίδια για τη σωστή χειραψία. Η δημοτικότητα της χειραψίας στις ΗΠΑ θεωρείται ότι προέρχεται από αυτήν την παράδοση.

Σύμφωνα με το BBC, υπάρχουν διάφορες απόψεις σχετικά με τις «ρίζες» της χειραψίας. Μια εκδοχή είναι ότι εμφανίστηκε ως χαιρετισμός στην αρχαία Ελλάδα. Συμβόλιζε την ειρήνη ανάμεσα σε δύο ανθρώπους καθώς κατά τον χαιρετισμό ο ένας μπορούσε να αντιληφθεί ότι ο άλλος ήταν άοπλος. Μια έτερη εκδοχή είναι ότι η χειραψία ξεκίνησε ως παράδοση χαιρετισμού στη Μεσαιωνική Ευρώπη

. Ιππότες έσφιγγαν και κουνούσαν δυνατά ο ένας τα χέρια του άλλου για να σιγουρευτούν ότι δεν κρύβει κάποιο όπλο στην πανοπλία του.
Οι Κουάκεροι (ή αλλιώς Χριστιανοί Φίλοι) – τα μέλη μιας Χριστιανικής Εκκλησίας που φέρει την ονομασία Θρησκευτική Κοινωνία των Φίλων και ιδρύθηκε τον 17ο αιώνα στην Αγγλία από τον περιπλανώμενο ιεροκήρυκα Τζορτζ Φοξ – έκαναν ευρέως γνωστή τη χειραψία στη Μεγάλη Βρετανία. Θεωρούσαν ότι ως πράξη είναι πιο ισότιμη από τις υποκλίσεις.

Η χειραψία είναι μια «κυριολεκτική χειρονομία ανθρώπινης σύνδεσης» και ένα σύμβολο του πώς οι άνθρωποι εξελίχθηκαν σε βαθιά κοινωνικά όντα, εξηγεί η Κριστίν Λεγκάρ, καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Όστιν των ΗΠΑ.

Φυσικά, δεν είναι λίγοι εκείνοι που εκτιμούν ότι με μια ιστορία χιλιάδων χρόνων, η χειραψία παραείναι εδραιωμένη για να διακοπεί εύκολα ως χαιρετισμός. «Το γεγονός», σχολιάζει η Λεγκάρ του ότι αυτή την περίοδο «το χτύπημα του αγκώνα είναι η εναλλακτική λύση, δείχνει πόσο σημαντική είναι η αφή. Δεν θέλαμε να χάσουμε αυτήν τη φυσική σύνδεση».

Βεβαίως, υπάρχουν πολλές μορφές χαιρετισμού δίχως τη συμμετοχή της αφής. Για παράδειγμα, ο παραδοσιακός χαιρετισμός Namaste των Ινδουιστών. Πραγματοποιείται με τις παλάμες των δύο χεριών ενωμένες με τα δάχτυλα να δείχνουν στον ουρανό και με το σώμα σε ελαφριά υπόκλιση.

Στη Σαμόα, έχει επικρατήσει το άνοιγμα των βλεφάρων και ένα πλατύ χαμόγελο προς το άτομο που χαιρετάμε. Σε μουσουλμανικές χώρες, το χέρι τοποθετείται πάνω από την καρδιά δείχνοντας σεβασμό στον άνθρωπο που χαιρετούμε.

Η επαφή δεν υπήρξε ανέκαθεν και τόσο σημαντική για τους ανθρώπους. Ενδεικτικά, στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα, αρκετοί ψυχολόγοι επέμεναν ότι οι πράξεις στοργής στα παιδιά δεν εξυπηρετούσαν κάποιον ουσιαστικό σκοπό. Αντίθετα, προειδοποιούσαν ότι εγκυμονούν κινδύνους μολύνσεων και διάδοσης ασθενειών.

Από την άλλη, η επιστήμονας Βαλ Κέρτις στο βιβλίο της «Μην κοιτάς, μην αγγίζεις» υπογραμμίζει ότι ένας από τους κύριους λόγους που οι χειραψίες και τα φιλιά στα μάγουλα επικρατούν ως χαιρετισμοί είναι επειδή σηματοδοτούν την εμπιστοσύνη ανάμεσα στα δύο άτομα που χαιρετιούνται.

Πηγές: filoitexnisfilosofias.com/in.gr/protothema.gr